by HisCulArtBir antropolog takımı, birebir kümedeki birtakım şempanzelerin ceviz kırma konusunda başkalarından çok daha yeterli olduğunu keşfetti.
Nature Human Behavior mecmuasında yayımlanan makalelerinde, takım, şempanzelerin ceviz kırmaya yönelik binlerce görüntü kaydını nasıl incelediklerini ve bu davranışlarla ilgili neler öğrendiklerini anlattı.
Daha evvelki araştırmalar, kimi şempanzelerin cevizlerin içini yiyebilmek için taşları kullanmayı öğrendiğini göstermişti. Bu yeni çalışmada araştırmacılar, birebir toplulukta yaşayan şempanzeler ortasında bu marifet seviyesinde fark olup olmadığını merak etti.
(İlgili: Şempanzeler de İnsan Gibisi Karmaşık Davranışlar Sergiliyor)
Bunu öğrenmek için, Gine’nin Bossou bölgesinde yaşayan şempanzeler üzerinde 1992-2017 yılları ortasında çeşitli araştırmacılar tarafından kaydedilen 3.882 ceviz kırma teşebbüsünü tahlil ettiler.
Ceviz Kırma Süreci ve Şempanzelerin Yetenekleri
Bir şempanzenin muvaffakiyetle ceviz kırması için öncelikle kırılabilir bir ceviz tipi seçmesi gerekiyor. Daha sonra, cevizi düz bir taş üzerine yerleştirerek, ceviz darbe aldığında çatlamasını ve kenara fırlamamasını sağlamalı. Akabinde, uygun boyut, form ve yüke sahip bir taş seçmeli ve bu taşı hakikat bir formda cevize vurmalı. Araştırmacılar, şempanzelerin ceviz kırma davranışının bir cins alet kullanımı örneği olduğunu belirtiyor.
Araştırma takımı, şempanzelerin ceviz kırma yeteneğini kıymetlendirmek için beş kriter belirledi:
- Süre: Bir cevizi kırmanın ne kadar vakit aldığı.
- Vuruş sayısı: Cevizi kırmak için yapılan toplam darbe sayısı.
- Başarı oranı: Bir cevizin muvaffakiyetle kırılma oranı.
- Cevizin hareket etme sayısı: Bir darbe sonucunda cevizin yer değiştirme sıklığı.
- Vazgeçme: Bir taşla çalışmayı bırakıp yeni bir taş arama sayısı.
Yeteneğin Farklılıkları ve Bulgular
Videoları inceleyen araştırmacılar, birtakım şempanzelerin ceviz kırma konusunda daha güzel olduklarına dair açık deliller buldu. Ayrıyeten, kimi şempanzelerin bu bahiste hakikaten başarısız olduğu gözlemlendi — bu şempanzeler, ortalamadan iki kat daha uzun müddette cevizi kırabiliyordu. Tüm bunlara ek olarak çalışmada ayrıyeten şempanzelerin yaşlandıkça bu yetenekte daha güzel hale geldikleri ve erkekler ile dişilerin eşit derecede başarılı oldukları da ortaya çıktı.
Araştırmacılar, bu bulguların birebir topluluktaki şempanzeler ortasında bilişsel yeteneklerde ölçülebilir farklılıklar olduğunu gösterebileceğini öne sürüyor.
Makale: Berdugo, S., Cohen, E., Davis, A.J. et al. (2024). Reliable long-term individual variation in wild chimpanzee technological efficiency. Nat Hum Behav.
