Bazen havalar soğuyunca, bazen güne başlarken ihtiyacımız olan şeyler vardır. Üşüdüğümüzde üstümüze giydiğimiz kapüşonlular bizi ısıtır, bir diğer taraftaysa bazen sabah kalktığımızda ayılmak, bazen dinlenmek, bazense sadece sevdiğimiz için içeriz; bir bardak cappucino.
Peki tam olarak hayatın içinden olan ne? Gündelik hayatta üzerine hiç düşünmediğimiz birbiriyle pek de alakası olmadığını varsayabileceğimiz bu iki kelimenin çıkış noktasının kapun rahiplerinin üzerlerine giydiği kıyafet ve bu kıyafetin renginden dolayı olduğunu söylesem şaşırır mıydınız? Öyleyse yıllar öncesine gitmemiz gerekiyor.
Tarihsel arka plana baktığımızda, Kapucin rahipleri, 1525 yılında İtalya'da Matteo da Bascio tarafından kurulan ve Aziz Francesco d'Assisi'nin öğretilerine sıkı sıkıya bağlı kalan bir Fransisken tarikatı koludur. Kapusen rahiplerinin isminin kökeni olan "Cappuccino" terimi, İtalyancada "sivri baca" anlamına gelir. Bu rahipler, mümkün olduğunca sade ve mütevazı bir yaşam sürmeyi benimsemişlerdir. Hem rahiplerin hem de manastırların mülk sahibi olmalarına izin verilmemektedir. Ayrıca, birkaç günden fazla yiyecek stoku yapmamaları ve ihtiyaçlarını karşılamak için yalvarmaları ve hayır kurumlarına güvenmeleri gerekmektedir. Kapusen rahipleri, büyük ölçüde misyonerlik ve vaaz vermeye odaklanmışlardır ve seyahat ederken Tanrı'nın sözünü yaydıklarını düşünmektedirler.
16. yüzyıldan itibaren Osmanlı topraklarında, özellikle İstanbul, İzmir ve Bursa gibi büyük şehirlerde faaliyet göstermişlerdir. Bu bölgelerde kiliseler ve manastırlar kurarak dini görevlerini yerine getirmişlerdir. Kapun rahipleri, Katolik inancını yayma ve güçlendirme amacıyla misyonerlik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Osmanlı topraklarındaki Hristiyan nüfusun yoğun olduğu bölgelerde aktif olarak çalışmışlardır.
Bilhassa eğitim ve sağlık hizmetlerine büyük önem vermişlerdir. Yoksullara yardım etmiş, okullar açmış ve tıbbi hizmetler sunmuşlardır. Bu hizmetler, onların yerel halk arasında saygınlık kazanmasını sağlamıştır. Kapun rahipleri, Osmanlı İmparatorluğu ile Vatikan arasındaki diplomatik ilişkilerde önemli bir rol oynamışlardır. Bu rahipler, diplomatik misyonlarda aracılık yapmış ve kültürel-dini diyaloğu güçlendirmişlerdir.
Osmanlı yönetimi, zaman zaman Kapun rahiplerine ve diğer misyonerlere karşı hoşgörülü bir tutum sergileyerek faaliyetlerine izin vermiştir. Ancak, bazı dönemlerde Osmanlı yönetimi ile rahipler arasında gerginlikler yaşanmıştır.
Kapusen rahiplerinin en dikkat çekici yapılarından biri, Roma'daki Santa Maria della Concezione kilisesidir. Bu kilisenin duvarları, 4000'den fazla Kapusen rahibinin kemikleri ile süslenmiştir. Tamamen korunmuş iskeletler de kilisenin çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir. Kilise ziyaretçileri, bu dekorasyonun ayrıntılı doğası ve kilisenin ürkütücü atmosferinden etkilenmektedir.
Kemiklerle kilise dekorasyonu yapmak garip gelebilir, ancak bu uygulama dünyanın başka yerlerinde de görülmektedir. Avrupa'daki bazı kiliseler, ölen din görevlileri ve cemaat üyelerinin kemikleri ile yoğun bir şekilde süslenmiştir. Bu süslemeler, ölümün doğasını yansıtarak insanların dünya üzerindeki sınırlı zamanlarını düşünmelerine ve daha iyi işler yapma sözü vermelerine fırsat tanımaktadır. Kapusen rahipleri için bu tür bir kiliseyi ziyaret etmek, kişinin hayatını gözden geçirmesi ve daha erdemli bir yaşam sürmeye yönelmesi için bir fırsat olarak görülmektedir.
Kaynakça
Hamilton, Bernard. The Latin Church in the Crusader States: The Secular Church. Ashgate Publishing, 1980.
Harris, Jonathan. The End of Byzantium. Yale University Press, 2010.
Kafadar, Cemal. Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. University of California Press, 1995.
Setton, Kenneth M. The Papacy and the Levant (1204-1571). American Philosophical Society, 1976.
Masters, Bruce. Christians and Jews in the Ottoman Arab World: The Roots of Sectarianism. Cambridge University Press, 2001.
Comments