by HisCulArtAtalarımız, kiminle üreyeceği konusunda pek seçici değildi ve bu eski bağların izleri bugün hâlâ genomlarımızda görülebiliyor.
Bu eski alakalara dahil olanlardan biri Denisovalılar ve artık araştırmacılar, insan cetlerinin bu soyu tükenmiş insan cinsinin en az üç farklı popülasyonuyla çiftleştiğine inanıyor.
“İnsanların tek bir ortak atadan ani ve tertipli bir biçimde evrimleştiği yaygın bir yanılgı. Lakin, öğrendikçe fark ediyoruz ki, farklı homininlerle çiftleşmek insan tipinin bugünkü haline gelmesinde tesirli oldu” diyor araştırma muharriri Dr. Linda Ongaro.
Denisovalılar ilk kere 2010 yılında Sibirya’daki Denisova Mağarası’nda bulunan bir parmak kemiğinden elde edilen DNA sayesinde bilime literatürüne girdi. Başlangıçta, sırf Papualıların genomlarının yüzde 5’ine kadar Denisovalı DNA’sı taşıdığı düşünülüyordu. Ama sonraki araştırmalar, Doğu Asya, Güney Asya ve Amerika yerlisi popülasyonlarında da Denisovalı genetik malzemesi bulunduğunu ortaya çıkardı.
Uzun müddet, bu Denisovalı genlerinin çağdaş insan genomuna tek bir etkileşim sonucunda geçtiği düşünülüyordu. Lakin Ongaro ve grubu, mevcut tüm ispatları incelediklerinde birden fazla bağ yaşanmış olabileceğini buldular.
“Neandertal kalıntılarının bilakis, Denisovalı fosil kaydı sadece bir parmak kemiği, bir çene kemiği, dişler ve birkaç kafatası modülünden oluşuyor” diyor Ongaro. “Ancak çağdaş insan genomlarındaki Denisovalı izlerini kullanarak en az üç farklı olayla farklı Denisovalı popülasyonlarından genlerin çağdaş insan genetiğine geçtiğini ortaya çıkardık”
Verilere nazaran, Altay Denisovalıları 409.000 ile 222.000 yıl evvel birkaç soy sınırına ayrılmaya başladı. Bu popülasyonlardan birincisi, günümüz Doğu Asyalılarının atalarıyla karışmış görünürken, Papualılarda iki farklı Denisovalı soyu izlerine rastlanıyor.
(İlgili: Şimdiye Kadarki En Eski İnsan Genomu Dizilendi: Bir Denisovalı)
İlginç olan, Denisovalılar Homo sapiens’ten yüz binlerce yıl evvel Avrasya’ya ulaşmıştı ve yüksek rakımlı platolardan dondurucu bozkırlara kadar çok çeşitli şiddetli ortamlarda hayatta kalmalarını sağlayan bir dizi genetik adaptasyon geliştirmişlerdi. Homo sapiens, onlarla çiftleşerek bu avantajlı genlerden bir kısmını edinmiş üzere görünüyor.
Bunların ortasında hipoksiye yahut düşük oksijen şartlarına karşı tolerans sağlayan genetik bir kısım de var ve bu, Tibet popülasyonlarında görüldüğü üzere epey manalı. EPAS1 lokusu olarak bilinen bu özel genin izi, Doğu Asyalılarla karışan Denisovalılar kümesine kadar uzanabilir.
Uyarlanabilir introgresyonun bir başka örneği, muhtemelen Denisovalılarla üreme yoluyla çağdaş insan gen havuzuna giren TBX15/WARS2 bölgesinde epeyce farklı bir haplotipe sahip olan Grönland’daki İnuitlerde lipid metabolizmasıyla ilgili.
Ongaro’ya nazaran, bu genetik adaptasyon bedenin yağları parçalama biçimini tesirler ve nihayetinde “soğuk tarafından uyarıldığında ısı sağlar ve bu da Arktik’teki İnuit popülasyonlarına avantaj sağlar.”
IFL Science. 11 Kasım 2024.
Makale: Ongaro, L., Huerta-Sanchez, E. (2024). A history of multiple Denisovan introgression events in çağdaş humans. Nat Genet.
